Er zijn verschillende oorzaken voor pijnklachten in de bilspier. We hebben de meest voorkomende blessures in de bilregio voor je op een rijtje gezet, samen met de verschijnselen en behandelmogelijkheden.
Wat te doen tegen pijn in de bilspier?
Heb jij pijn in je bil bij het lopen? Niet altijd duidt de plaats van de meeste pijn ook de oorzaak van blessure aan. Aangezien meerdere weefsels aangedaan kunnen zijn en ook andere gebieden, zoals de onderrug, pijnuitstraling naar de bilstreek kunnen veroorzaken, is het belangrijk de precieze plaats van de blessure te lokaliseren om met een goede behandeling te kunnen beginnen.
Dit zijn de meest voorkomende blessures bij pijn aan de bilspier:
- Chronische irritatie van de middelste bilspier
- Tendinitis (peesontsteking) van de hamstrings aanhechting
- Geïrriteerde slijmbeurs
- Overmatig geprikkelde zenuw
- Overbelaste piriformisgroep
- Gespannen peesblad
Chronische irritatie van de middelste bilspier
De gluteus medius – middelste bilspier – kan tijdens het hardlopen overbelast raken en zorgen voor een ontsteking aan de bilspier. De bilspier zorgt namelijk voor een verbinding tussen de buitenzijde van de heup en bekkenranden is vaak actief. Met name de aanhechting van de middelste bilspier aan de bekkenrand kan geïrriteerd en ontstoken raken.
Verschijnselen
Chronische, tamelijk oppervlakkige pijnklachten op één of meerdere punten onder deze rand aan de achter-zijkant van het bekken komen regelmatig voor.
Behandeling
Behandeling met fricties en soms lokale injecties zijn goede oplossingen voor dit ongemak, waarmee meestal door de sporter langdurig is doorgetraind.
Tendinitis (peesontsteking) van de hamstringsaanhechting
Bij overbelasting van de hamstrings kunnen klachten ontstaan in de spierbuiken van de verschillende spieren. Soms ontstaat echter een ontstekingsreactie in het peesuiteinde of bij de overgang van het peesweefsel naar het bot. Er ontstaat pijn rond de zitbeenknobbel bij rek van de hamstrings, zoals bij zitten.
Verschijnselen
Bij een ontsteking van de pees bij de bilspier ontstaan de klassieke verschijnselen van startpijn en -stijfheid, vaak gevolgd door een klachtenvrije sportbeoefening met pijn en eventueel lokale zwelling aan het einde of na afloop van de training.
Behandeling
De behandeling van deze vaak chronische blessure bestaat uit lokale behandeling met ijs, fricties en eventueel andere fysiotherapievormen. Rekoefeningen van de hamstrings zijn een essentieel onderdeel van de genezing. In uiterste gevallen is een lokale injectie mogelijk. Een voorzichtige trainingsopbouw, naar gelang het verloop van de klachten, soms aangevuld met spierversterkende oefeningen van de hamstrings, zijn nodig om de terugkeer van deze letsels te vermijden.
Geïrriteerde slijmbeurs
Bij veel peesaanhechtingen aan het bot is een slijmbeurs aanwezig om frictie tussen pees en bot te vermijden. Door verhardingen of verkortingen van de spieren kan zo'n slijmbeurs echter geïrriteerd raken. De bursa gaat daarop zwellen waardoor iedere spier- en peesbeweging een pijnreactie veroorzaakt, evenals directe druk op de slijmbeurs - in dit geval bij het zitten.
Verschijnselen
De klachten nemen tijdens het sporten vaak toe en de zwelling rond het bot is meestal goed voelbaar. Zitten op een harde stoel, maar ook rek op de hamstrings via een voorovergebogen houding tijdens het zitten, is pijnlijk.
Behandeling
IJs, een ontlastende ring onder de bil bij zitten en lokale behandeling, inclusief soms een injectie, zijn meestal afdoende.
Overmatig geprikkelde zenuw
Langs de rugspieren en de bekkenrand loopt door de bilspieren heen een grote zenuw naar de benen toe. Deze zenuw, de nervus ischiadicus, kan door afwijkingen aan de onderste wervels overmatig geprikkeld raken.
Prikkeling van de ischiadicus kan ook worden veroorzaakt door spierverhardingen laag in de rug of in de bilstreek. Vooral het verloop van de zenuw door of langs de piriformis, één van de diepere bilspieren, kan aanleiding zijn voor chronische prikkeling van ischiadicus. Bij ongeveer vijftien procent van de bevolking loopt de zenuw door de piriformis heen.
Verschijnselen
Pijnuitstraling, maar ook een doof gevoel of spierzwakte door het been heen kan het gevolg zijn. Men noemt dit ischias of, bij een uitstulping van de tussenwervelschijf onderin de rug (richting ruggemerg), een hernia. Deze klachten strekken zich soms uit tot de kuit en achillespees en het is dan wel duidelijk dat een zenuwinklemming of -beschadiging de oorzaak van de pijn is. Soms heb je alleen pijn in de bilspier en pijn in de bil tijdens het lopen.
Behandeling
Als je alleen pijn hebt aan de bilspier, zullen rekoefeningen voor je bilspieren en mogelijk zelfs een operatie de oplossing moeten bieden. Bij zenuwprikkeling is het van groot belang een juiste diagnose te stellen omtrent de oorzaak. Bij een goede behandeling van wervels, rugspieren, bekken-standafwijkingen of bilspieren kunnen de ischiasklachten weer verdwijnen.
Overbelaste piriformisgroep
Onder de oppervlakkige bilspieren bevinden zich enkele spieren die zich tussen de achterzijde van het heupgewricht en het heiligbeen bevinden. Door draaibewegingen van het bekken tijdens hardlopen worden deze spieren steeds weer aangespannen, zodat het niet verwonderlijk is dat deze piriformisgroep overbelast wordt en kan leiden tot een verrekte bilspier.
Verschijnselen
De pijn wordt door de hardlopers aangegeven als een zeurderige pijn diep in de bil, die zeer hardnekkig is. Deze pijn komt steeds terug tijdens het lopen. Door onbekendheid met de blessure, zowel bij hardlopers als behandelaars, blijven de pijnklachten vaak langdurig aanwezig en hinderen het trainen ernstig. Het pijnpunt is vaak moeilijk te voelen, doordat de grote bilspieren over deze piriformisgroep heenlopen.
Er bestaat gelukkig een simpele test om te onderzoeken of deze spiergroep verkort en 'rek-pijnlijk' is. Een rekoefening van de piriformis kan beter de pijn aangeven dan veel onderzoeken, waarbij met de hand of de vingers de plek diep in de bil wordt opgezocht.
Behandeling
De behandeling bestaat vooral uit intensieve rekkingsoefeningen van de verkorte en rek-pijnlijke spier of spiergroep, vele malen per dag, passief uitgevoerd tot aan de pijngrens. Eventueel kan een behandeling van geblokkeerde bewegingen en afwijkende standen van de lage rug, het bekken en de heup bijdragen aan een normaal bewegingspatroon van dit gebied (bij het hardlopen). Een beperking van de trainingsomvang blijft tijdelijk nodig om nieuwe klachten te kunnen voorkomen.
Gespannen peesblad
Denk jij dat je bilspier is verrekt? Tussen het heiligbeen en de zitbeenknobbel loopt een sterk peesblad dat bijdraagt aan de stevigheid van het bekken. Doordat tussen sacrum en ilium enige beweeglijkheid mogelijk is, ontstaat bij hardlopen met de draai- en kantelbewegingen van het bekken spanning op genoemd peesblad.
Verschijnselen
Het peesblad kan pijnlijk worden, waarbij de pijn in de bilstreek net langs het heiligbeen naar beneden tot aan de zitbeenknobbel wordt gevoeld. Dit kan zorgen voor pijn in de bil bij het lopen.
Behandeling
De behandeling bestaat vaak uit diepe massage en fricties met warmtebehandeling van dit zogeheten ligamentum sacro-tuberale.
Sterke bilspieren zij namelijk cruciaal voor blessurepreventie, dus zorg ervoor dat je je bilspieren traint. Dit vijf goede bilspieren-oefeningen voor sterke bilspieren.
