Daar zit je dan op een dinsdagavond als fervent hardloper tussen zo’n 200 lotgenoten, in - of all places - theater De Purmaryn in Purmerend.

In de startblokken voor het drieluik ‘Wat beweegt de hardloper’ van literair schrijver Abdelkader Benali (42), psychiater Bram Bakker (54) en tweevoudig Olympiër Hans Koeleman (60). Mannen met zeer uiteenlopende achtergronden, maar bijeen door een samenloop van omstandigheden: hun passie voor hardlopen. Een theatertour door henzelf omschreven als ‘een literair hardloopspektakel met muziek, beeld en beweging’. En daarvan is geen woord gelogen. Een ooggetuigenverslag.

De voorstelling begint. Born to Run van Bruce Springsteen schalt uit de speakers, en daar komen ze aan gedribbeld in een identieke outfit, het NN Running Team is er niets bij: Abdel, Bram en Hans.

Bakker: ‘Ik ben steeds verder gaan lopen omdat ik langzamer werd.’

Bram Bakker verzorgt het eerste half uur. Benali en Koeleman luisteren aan de zijlijn aandachtig mee. Bakker is de bekendste psychiater van Nederland. Maar ook schrijver, columnist, vaak op televisie en nooit te beroerd om zijn ongezouten mening te geven via sociale media.

Natuurlijk is hij ook hardloper. Daarover schreef hij bijvoorbeeld in het hardloopboek ‘De halve van Egmond. Liever een marathon dan een burn-out’ waarin hij zich verbaast over het feit dat hardlopen nog steeds geen erkende medische behandeling is. Later verscheen ‘Runningtherapie’ dat beschrijft waarom een rustige duurloop mensen kan bevrijden van een depressie of van andere psychische klachten.

Op het podium beweegt Bakker zich ongecoördineerd en waggelend voort. Hij legt uit dat een griepje kort geleden vermoedelijk zijn kleine hersenen heeft aangetast, waardoor hij lijdt aan cerebellaire ataxie. In goed Nederlands ‘dondert om’. Onderzoek wees echter uit dat het psychisch moest zijn, omdat hij wel kan hardlopen maar niet wandelen… Bakker startte met hardlopen in het Vondelpark in 1983. Drie keer een rondje van 3,2 kilometer. Bij ieder rondje probeerde hij zijn persoonlijke besttijd te verbeteren. In 1985 zijn eerste (Midwinter)marathon. ‘Ik ben steeds verder gaan lopen omdat ik langzamer werd.’

Natuurlijk komt ook de psychiater in Bakker aan het woord. Hoeveel Nederlanders er wel antidepressiva slikken. Over ADHD en Ritalin. En waarom hardloopclubjes veel effectiever zijn dan datingsites om een partner te vinden.

Koeleman: ‘Als je de limiet haalt leef je nog: witte stranden, turquoise lucht’

Dan is de vloer voor Hans Koeleman. Steepleloper. Werd tien keer Nederlands kampioen, verbeterde zes keer het Nederlands record en stond in 1984 en 1988 aan de start van de Spelen in Los Angeles en Seoul. Is ook schrijver: ‘Het blauwe uur’, waarin hij laat zien dat lang hardlopen gemakkelijker is dan we denken, dat iedereen het kan. En ‘Olympiërs’ geeft bijzondere inkijk in de belevingswereld van een topsporter, en dat doet hij vanavond ook op het podium.

Koeleman vertelt daarin over zijn angsten in aanloop naar wedstrijden. Maar ook hoe hij positief een wedstrijd in kan gaan. Over Hengelo op 6 juli 1984, tijdens de Ad Paulen Memorial, waar hij zich wilde kwalificeren voor Los Angeles. Als ervaringsdeskundige trekt hij je mee in zijn wedstrijden. ‘Als je de limiet haalt leef je nog: witte stranden, turquoise lucht’. En dat doet hij zo knap en zo echt, kippenvel! Ook betrekt hij zijn moeder erbij, die na afloop een nuchtere maar tegelijk ontnuchterende conclusie trekt.

Benali: Meelopen met Said Aouita op de WK van 1987 in Rome

Het slotwoord is voor Abdelkader Benali. Schreef al tientallen boeken, en won daarmee ook prijzen waaronder in 2003 de Libris Literatuur Prijs. Is veelvuldig op tv. En schreef ook hardloopliteratuur, waaronder ‘Marathonloper’, Zandloper’ en recentelijk ‘Asfalt, Zand en Stenen’, een bundeling van zijn twee romans, aangevuld met columns uit hardlooptijdschrift Losse Veter. Zijn boeken ademen zijn liefde voor het hardlopen.

Benali neemt in Purmerend het publiek eerst mee naar zijn ontdekking van de atletiek. In 1987, toen hij op tv de WK finale 5000 meter Rome zag. In de laatste ronde liep Benali voor de tv mee met winnaar Said Aouita. Hij vertelt hoe hardlopen hem in 2005 uit zijn depressie en slapeloosheid trekt. En over zijn - door een bijzondere samenloop van omstandigheden - eerste marathon. Later gaat hij serieuzer trainen, waaronder een hoogtestage in Ifrane, Marokko. Eten, hardlopen, slapen en poepen, repeat. In 2010 leidt het tot een marathon in 2.43 uur. In Amsterdam.

More to come

Uitgever Peter Nijssen van de Arbeiderspers kwam met het idee voor deze theatertour. Er bleek veel enthousiasme onder lopers voor lezingen over hardlopen. Een plan werd gesmeed en in de zomer van 2017 concreet. Voorjaar 2018 trokken de drie mannen het hele land door, met vrijwel overal volle zalen. Het is geen toneel, cabaret, leergang of masterclass. Wat is het dan wel? Dat mag de bezoeker zelf bepalen. Het is in ieder geval een unieke avond en een must voor hardlopers. Er zijn plannen voor een vervolg in de komende seizoenen. Zorg dat je er bij bent!

Tekst: Eric Roeske