Resultaten versterkt door röntgenonderzoek
Beschouw dit artikel als mijn halfjaarlijkse poging om niet-lopers ervan te overtuigen dat hardlopen helemaal niet slecht is voor je knieën.
Onlangs verschenen de resultaten van een langlopend onderzoek met daarin interessante nieuwe inzichten over (het gebrek aan) de verbanden tussen hardlopen en knie-artrose.
Minder kans
Er zijn tal van eerdere onderzoeken geweest waarbij groepen lopers decennialang zijn gevolgd, en steeds werd geconcludeerd dat zij minder kans hadden op het ontwikkelen van artrose dan controlegroepen met niet-lopers.
Er bestaat een risico dat deze onderzoeken worden beïnvloed door de keuze van de doelgroep. Met bijvoorbeeld allemaal leden van hardloopclubs, zoals vaker is gebeurd in een aantal van deze onderzoeken. Die keuze kan leiden tot een kunstmatig gezonde groep lopers en conclusies die niet helemaal correct zijn.
Het zou zo kunnen zijn dat lopers met knieën die het gedreun niet aankonden, snel het hardlopen hebben opgegeven en dus niet bij hardloopclubs te vinden zijn. Dat laatste was de reden om nieuw onderzoek te doen.
2637 mensen
De studie richtte zich ditmaal op mensen uit de samenleving die geen bijzondere band met hardlopen hebben. Ze werden gedurende vele jaren gevolgd en onderzocht om te zien wie artrose ontwikkelt en wie niet.
Deze analyse betreft 2637 mensen die medische onderzoeken hebben ondergaan, waaronder röntgenfoto’s van de knie. Verder vulden ze een gedetailleerde vragenlijst in over hun gewoonten op het gebied van lichaamsbeweging gedurende hun hele leven.
Van de totale onderzoekspopulatie meldde iets minder dan 30 procent dat zij in een bepaalde periode in hun leven op regelmatige basis hebben hardgelopen.
Minder vaak
Het belangrijkste resultaat is dat degenen die aangaven dat zij aan hardlopen deden, minder vaak frequente pijn aan de knie meldden en minder vaak röntgenbewijs van artrose-symptomen toonden in vergelijking met niet-lopers.
Belangrijk is dat niet alleen de huidige lopers werden 'beschermd', zelfs mensen die op enig moment in hun leven hadden hardgelopen, kampten met minder kniepijn. Dat is het tegenovergestelde van wat je zou verwachten bij mensen die gestopt zijn met lopen, omdat ze last van hun knieën kregen.
In de grafiek staan de gegevens over frequente kniepijn. Daaronder wordt verstaan pijn, lichte pijn of stijfheid in of rond een knie voor meer dan de helft van de dagen in een maand in de twaalf voorafgaande maanden.
Je ziet hier niet de absolute kans op kniepijn. De cijfers zijn gerelateerd aan de controlegroep van niet-lopers (100%). De lagere cijfers betekenen dat lopers minder kans hebben op pijn in de knie dan niet-lopers. Voormalige hardlopers hadden 18 procent minder kans op pijn in de knie, terwijl dit bij de huidige hardlopers 24 procent was.
Deze gegevens zijn ook nog gecorrigeerd, waarbij rekening is gehouden met leeftijd, body mass index (BMI), en andere factoren. Zonder die correcties hadden de huidige lopers eigenlijk 29 procent minder kans op kniepijn. Dat komt omdat lopers over het algemeen een lichter gewicht hebben dan niet-lopers.
Lopers het beste
Deze resultaten werden versterkt door de röntgenfoto’s: hardlopen in een bepaalde periode in het leven was beter dan helemaal niet hardlopen. De lopers die ten tijde van het onderzoek regelmatig hardliepen kwamen er echter als beste uit.
Omdat dit onderzoek gebaseerd is op momentopnames, zijn de auteurs erg voorzichtig met eventuele conclusies over de vraag of hardlopen bijdraagt aan vermindering van de kans op artrose.
Ik durf verder te gaan en zeg dat er een aantal goede redenen is om te denken dat het verminderen van dit risico mogelijk is. Vooral omdat hardlopen helpt om de BMI laag te houden, maar ook vanwege andere mechanismen, zoals de ontstekingsremmende effecten van lichaamsbeweging.
Één detail wil ik er nog uitlichten: hardlopen maakt mensen niet immuun voor pijn in de knie. In het algemeen meldde 33,0 procent van de lopers frequente pijn in de knie. (Let wel: de gemiddelde leeftijd in de onderzoeksgroep was 64,3 jaar oud en dat zal een ongunstiger beeld geven dan wanneer de groep uit, bijvoorbeeld, een groep studenten zou zijn). Maar de niet-lopers hadden meer kans op frequente pijn in de knie: 41,1 procent.
Mythe
De mythe ‘hardlopen ruïneert je knieën’ is zo hardnekkig, omdat iedereen wel iemand kent die vroeger hardliep en moest stoppen omdat zijn knieën het opgaven. Dat is balen, maar het betekent niet dat het hardlopen de oorzaak van de knieproblemen was.
Kijk maar eens rond bij je niet-hardlopende vrienden en – zo suggereert dit en andere onderzoeken – je zult verhoudingsgewijs meer mensen met pijnlijke knieën vinden.
Tekst: Alex Hutchinson
