Nieuw onderzoek bevestigt dat hardlopen een positieve bijdrage kan leveren in stressvolle tijden geestelijk gezond te blijven.

Sommige mensen werpen zich volledig op het hardlopen als hun hoofd omloopt. Anderen reageren precies tegenovergesteld. Zij gaan minder lopen of stoppen er helemaal mee om al hun tijd en mentale energie te besteden aan het oplossen van de crisis. Onderzoek naar lichaamsbeweging en stress laat zien dat je toch maar beter kunt blijven hardlopen. Het maakt dat je stressoren - toestanden op het werk, gedoe in de familie, relatieproblemen en dergelijke - als minder ernstig ervaart. Een betere fysieke en mentale gezondheid helpt om lastige situaties het hoofd te bieden.

Verminderde emotionele reacties
Als proefpersonen, nadat ze zich hebben ingespannen, blootgesteld worden aan kunstmatig opgeroepen stress, dan wordt bij hen een verminderde emotionele reactie gemeten. Bijvoorbeeld in een studie van de University of Maryland, waarin de deelnemers gedurende 15 minuten werden blootgesteld aan ‘onaangename’ beelden. Uit het onderzoek kwam naar voren dat de mensen die de beelden na een training van een half uur bekeken, minder angstgevoelens hadden dan de mensen die de beelden zagen nadat ze 30 minuten stil hadden gezeten.

De meeste lopers hebben, los van deze resultaten, zelf al het positieve effect gemerkt van het aanhouden van hun trainingsplan tijdens hectische tijden. Dankzij de training ben je even afgeleid van je zorgen, heb je gelegenheid om dingen te overdenken en besef je dat je nog altijd controle hebt over je leven.

Onderzoek naar stressvolle situaties
In een onderzoek, gepubliceerd in Health Psychology, werden de trainingsactiviteiten van ruim 2.000 volwassenen gevolgd. Hen werd gevraagd gedurende acht opeenvolgende dagen stressvolle levenssituaties op te roepen. Daaronder vielen ruzies met anderen, het vermijden van ruzies met anderen, discriminatie, stress op het werk, thuis of op school, en stress waarbij een familielid of goede vriend betrokken was. De onderzoekers sorteerden de verzamelde gegevens en brachten op twee gebieden onderscheid aan. Ten eerste tussen weinig actieve mensen en regelmatige sporters. En ze keken naar hoe de mensen hun stressniveaus herinnerden op dagen dat ze wel trainden en op dagen waarop ze dat niet deden. Anders gezegd: hoe ze emotioneel onplezierige gebeurtenissen uit het verleden ervaren.

Een zekere emotionele stabiliteit daarbij is positief: je ervaart onplezierige situaties, maar wordt er niet door overweldigd. Het is goed op de korte termijn; het voorkomt bijvoorbeeld dat je dag niet verpest is omdat je baas tegen je schreeuwde. En het is goed op de lange termijn, want je zult minder snel last hebben van frequente schommelingen in bloeddruk en stresshormoonniveaus en de negatieve invloed op je gezondheid die dat met zich meebrengt. Om te bepalen hoe het met die emotionele stabiliteit bij de proefpersonen was gesteld, lieten de onderzoekers ze aangeven in welk mate (van ‘helemaal niet’ naar ‘de hele tijd’) een stressfactor hen boos, verdrietig, schandelijk, nerveus, of angstig had gemaakt.

De onderzoekers stelden vast dat er geen verschil was tussen hoe vaak actieve en minder actieve proefpersonen stressvolle dagen hadden. Wat wel verschilde, was dat dagen met veel stress 14 procent minder impact hadden op de reguliere sporters dan op de andere proefpersonen. De sporters waren aanzienlijk minder van slag. Hoofdonderzoeker Eli Puterman van de Universiteit van British Columbia (Canada) vermoed dat het voordeel van fysieke inspanning tweevoudig is. Sporters reageren minder heftig als een stressor optreedt, en herinneren aan het eind van de dag de ervaren stress als minder ernstig.

‘We herschrijven onze herinneringen voortdurend, en het is goed denkbaar dat je door een training blijer of kalmer wordt waardoor je een stressfactor als minder heftig ervaart op het moment dat het zich voordoet. Bovendien wordt het dan achteraf als minder stressvol beschouwt’, schreef Puterman in een e-mail aan Runner’s World.

Er zijn steeds meer aanwijzingen dat ‘training een proces op gang brengt dat blijvende veerkracht verleent bij stress’. Dat wordt gesteld in een onderzoek dat is gepubliceerd in Clinical Psychology Review. Men denkt dat dit verschijnsel gerelateerd is aan structurele hersenveranderingen die veroorzaakt worden door hardlopen en andere vormen van duursport.

Voorkom stress als loper
Als hardloper bent je dus beter toegerust om tijden met veel stress goed door te komen. Ga er dus ook op stressvolle dagen (ook al is dat lastig) op uit om je hardlooptraining af te werken. Gemiddeld wordt de stress op dagen dat er wordt hardgelopen 17 procent lager ervaren in vergelijking met inactieve dagen. Wie regelmatig sport heeft een extra voordeel: die is minder afhankelijk van het moment waarop getraind wordt. Minder actieve mensen zijn kwetsbaarder: zij bleken kort na een training het meest weerbaar tegen stress. Maar die emotionele stabiliteit zakt bij hen na het sporten langzaam maar zeker weg.

Wat kun je hieruit concluderen? Dat het de moeite loont om tijd vrij te maken om te hardlopen als je weet dat het een stressvolle dag zal worden. ‘Mijn advies is om workouts vooraf te plannen. Want als je gestrest bent, is het echt moeilijk om te geloven dat je de energie hebt om te trainen,’ zei Puterman. Het hoeft geen lange duurloop of snelle interval te zijn. Een paar kilometer in een rustig conversatietempo volstaat. Het zal je zeker helpen om beter om te gaan met alles wat het leven voor je in petto heeft.

Tekst: Scott Douglas
Vertaling: Rob Veer